Analiza Du Ponta umożliwia przeprowadzenie badania zyskowności przedsiębiorstwa przy pomocy powszechnie dostępnych danych, pochodzących z rachunku zysków i strat oraz z bilansu. Dzięki tej analizie, przy wykorzystaniu prostych technik, można znacznie dogłębniej zrozumieć strukturę dochodowości przedsiębiorstwa, niż przy wykorzystaniu jedynie standardowej analizy wskaźnikowej. Analiza Du Ponta pokazuje bowiem jakie elementy i w jaki sposób wpływają na osiągany przez przedsiębiorstwo zwrot z jego kapitałów, czyli ze środków w nie zainwestowanych.
Analiza ta została stworzona przez firmę Du Pont, gdy jej przedstawiciele pracowali nad uporządkowaniem finansów General Motors. Odniesiony wtedy sukces sprawił, że analiza, nazwana od firmy w której powstała, weszła na stałe do zestawu narzędzi analitycznych wykorzystywanych przez finansistów na całym świecie.
Zastosowania
Główne zastosowanie - analiza ROE
Model Du Ponta pozwala zrozumieć z czego wynika zyskowność przedsiębiorstwa rozumiana jako zwrot z kapitałów własnych (po angielsku określana jako ROE – Return on Equity).
Znaczenie tego wskaźnika jest niezwykle istotne dla właścicieli przedsiębiorstwa, pokazuje ono bowiem jak skutecznie wykorzystywane są środki przez nich zainwestowane. ROE jest też jednym z głównych wskaźników wykorzystywanych do porównywania między sobą różnych inwestycji.
Model Du Ponta, pozwala nie tylko na porównywanie ROE, ale także na zrozumienie z czego wynika takie a nie inne ROE. Dzięki temu, umożliwia on zrozumienie gdzie tkwi przyczyna szczególnie dobrego lub słabego wykorzystania kapitałów w firmie i pozwala zdecydować jakie środki zaradcze należy podjąć – czy możliwa jest poprawa, czy należy szukać innej inwestycji.
Inne zastosowania
Ponadto model Du Ponta ma dodatkowe zastosowania:
- Umożliwia porównywanie firm w danej branży w celu porównania sposobów w jaki osiągają one zwrot z aktywów.
- Pozwala na obserwowanie zmian w czasie. Obserwowana jest tu w szczególności struktura ROE w celu wykrycia i eliminacji niekorzystnych tendencji.
- Jest doskonałym narzędziem edukacyjnym, pokazującym pracownikom jakie elementy wpływają na zyskowność przedsiębiorstwa, dzięki czemu łatwiej jest przedstawić im sposoby w jakie oni sami mogą pozytywnie wpłynąć na osiągane wyniki.
Przeciwwskazania
Modelu Du Ponta najlepiej sprawdza się w przypadku firm produkcyjnych. Zdecydowanie natomiast nie należy stosować go do banków i firm ubezpieczeniowych, w których przychody nie są bezpośrednio powiązane z wydajnością operacyjną oraz marża wyliczana jest odmiennie.
Budowa Modelu Du Ponta
Model Du Ponta rozkłada zwrot z kapitałów (ROE) na trzy składowe części:
- Rentowność sprzedaży
- Efektywność wykorzystania aktywów
- Dźwignię finansową
Aby dokładnie przedstawić głębokość z jaką można przeprowadzić analizę Du Ponta, będziemy kolejno analizować wchodzące w nią wskaźniki finansowe.
Najpierw więc stopę zwrotu z kapitału własnego (ROE), można rozłożyć na 2 podstawowe wskaźniki:
- Zwrot z aktywów (z ang. ROA – Return on Assets)
- Mnożnik kapitałowy (wskaźnik zadłużenia pokazujący dźwignię finansową)
Takie rozłożenie pokazuje, że rentowność kapitałów własnych w przedsiębiorstwie wnika z:
- Rentowności kontrolowanych przez przedsiębiorstwo aktywów. ROA pokazuje bowiem ile zysku generuje każda złotówka aktywów kontrolowanych przez przedsiębiorstwo.
- Zastosowanej dźwigni finansowej. Im więcej bowiem z aktywów wykorzystanych przez firmę sfinansowanych było przez kapitał obcy, tym mniejszą inwestycję poczynić musieli właściciele przedsiębiorstwa. Dzięki temu, zysk przypadający na każdą złotówkę przez nich zainwestowaną jest większy.
Kolejnym krokiem dekompozycji wskaźnika ROE jest rozbicie wskaźnika ROA na mniejsze części, dzięki czemu można lepiej zrozumieć dlaczego przedsiębiorstwo uzyskuje akurat taką a nie inną rentowność aktywów. Rentowność aktywów wynika bowiem z następujących elementów:
- Marży uzyskiwanej na sprzedaży – im wyższa marża, tym większa część przychodów ze sprzedaży pozostaje w przedsiębiorstwie w postaci zysku.
- Ilości sprzedaży – przy danej marży, im więcej sprzedaży, tym więcej zysku. W modelu Du Ponta, wielkość sprzedaży mierzona jest jako stosunek przychodów ze sprzedaży do wielkości aktywów. Dzięki temu widać ile sprzedaży generowane jest z każdej jednostki pieniężnej aktywów.
ROA = Zysk netto/Sprzedaż x Sprzedaż/Aktywa
Warto zauważyć tu jak różnie może powstawać ROA zależnie od branży.
- W przedsięwzięciach nisko marżowych, takich jak duża część handlu detalicznego w sklepach lub internecie, marże będą niskie i duże znaczenie będzie mieć wielkość sprzedaży, która często będzie wielokrotnie większa od posiadanych aktywów. W takich przedsięwzięciach zarząd skupia się przede wszystkim na badaniu szybkości sprzedaży.
- W innych branżach, sprzedaży może być znacznie mniej, ale marże osiągane na każdej z nich mogą to rekompensować.
Ostatnim etapem analizy ROE jest spojrzenie na osiągnięty wynik netto. Przy analizie Du Ponta interesują nas jego następujące charakterystyki:
- Wpływ kosztów obsługi długu wykorzystanego do stworzenia dźwigni finansowej na wynik. Im większa zastosowania dźwignia finansowa (im większa część aktywów sfinansowana jest przez kapitał obcy) tym większe będzie obciążenie zysku kosztem obsługi długu.
- Wpływ obciążenia podatkowego na wynik finansowy.
Zysk netto = zysk przed podatkiem i odsetkami x zysk brutto/zysk przed podatkiem i odsetkami x zysk netto/zysk brutto
gdzie:
- zysk brutto/zysk przed podatkiem i odsetkami pokazuje obciążenie zysku z działalności kosztami obsługi długu, ukazując jaką część wypracowanego zysku przedsiębiorstwo zatrzymuje po opłaceni odsetek od zadłużenia
- zysk netto/zysk brutto pokazuje obciążenie podatkowe przedsiębiorstwa ukazując jaka część zysku zostaje przez przedsiębiorstwo zatrzymana po opłaceniu podatków.
Teraz po całkowitej dekompozycji ROE, możemy zestawić wszystkie wskaźniki w piramidę ukazującą ich wpływ na ROE.
Taka analiza pokazuje, że na ostateczną rentowność kapitałów zainwestowanych przez właścicieli w przedsiębiorstwo, wpływ mają:
- Zastosowana dźwignia finansowa oraz koszty jej obsługi
- Obciążenie podatkowe
- Marża osiągana na sprzedaży
- Efektywność operacyjna czyli szybkość obrotu aktywów – w modelu Du Ponta mierzona jako ilość sprzedaży wygenerowanej przy danym poziomie aktywów
Modelowanie
Analizując dane elementy zarząd może rozpoznać, co zmieniać, aby podnosić rentowność kapitałów własnych.
Bardzo korzystne jest tu porównywanie danego przedsiębiorstwa do innych, aby zrozumieć jak kształtuje się jego sytuacja na tle danej branży. Takie porównanie pozwala na zauważenie pozytywnych i negatywnych zjawisk oraz może wskazać różne możliwości zwiększenia rentowności kapitałów własnych poprzez manipulację poszczególnymi elementami wpływającymi na tą rentowność.
Porównując przedsiębiorstwo do konkurencji można zauważyć na przykład, że osiąga ono większą rentowność kapitałów własnym na przykład dzięki:
- Większej efektywności operacyjnej, co jest bardzo pozytywnym zjawiskiem, gdyż oznacza, że przedsiębiorstwo posiada procesy i know-how umożliwiający mu sprawniejsze realizowanie zamówień niż konkurencja.
- Większej dźwigni finansowej, co z jednej strony może oznaczać, ża zarząd lepiej zarządza strukturą finansowania przedsiębiorstwa. Z drugiej jednak strony, należy wziąć pod uwagę możliwość, że analizowane przedsiębiorstwo stosuje zbyt wysoką dźwignię finansową i jest wystawione na zbyt duże ryzyko.
Warto też zauważyć korzyść jaką można odnieść dzięki analizie Du Ponta podczas porównywania podobnych do siebie przedsiębiorstw, które wykazują taką samą rentowność kapitałów własnych. Potencjalny inwestor, zakładając że inne czynniki są nie istotne, powinien wybrać to przedsiębiorstwo, które osiąga daną rentowność posiłkując się mniejszą dźwignią finansową.
Powyższe przykłady zastosowań absolutnie nie wyczerpują możliwości wnoskowania na podstawie analizy Du Ponta. Możliwości jest bardzo wiele. Dlatego też model Du Ponta stał się tak popularny.