Umowa o dzieło

Umowa o dzieło - jest umową cywilnoprawną, w myśl której jeden podmiot zamawia (zamawiający), a drugi w określonym terminie oddaje wykonane przez siebie dzieło (wykonawca).

Podmioty umowy o dzieło

Umowę o dzieło mogą zawrzeć wszystkie podmioty prawa cywilnego. Są nimi:

1. osoby fizyczne - czyli:
   • osoby pełnoletnie (osoby posiadające zdolność do czynności prawnych),
   • małoletni od 13 do 18 roku życia (osoby o ograniczonej zdolności do czynności prawnych). Przy czym umowa z nimi zawarta musi być potwierdzona przez ich opiekunów;
2. osoby prawne - czyli przede wszystkim:
   • spółki kapitałowe (spółki akcyjne i spółki z o. o.),
   • przedsiębiorstwa państwowe,
   • szkoły wyższe, stowarzyszenia, fundacje;
3. ułomne osoby prawne - czyli podmioty nie będące osobami prawnymi, jednak posiadające zdolność prawną, np.:
   • spółki osobowe (jawna, partnerska, komandytowa i komandytowo-akcyjna),
   • europejskie zgrupowanie interesów gospodarczych

Cechy charakterystyczne umowy o dzieło:

1. Jest to tzw. umowa rezultatu - oznacza to, że przedmiotem umowy o dzieło nie jest świadczenie usług (np. stałej pomocy rachunkowej czy prawnej) a jedynie jednokrotne wykonanie określonego dzieła (np. sporządzenie analizy finansowej przedsiębiorstwa czy sporządzenie opinii prawnej);
2. umowa może być kształtowana stosunkowo dowolnie przez obie strony. Kodeks cywilny zawiera jedak katalog praw i obowiązków, które nie mogą być ograniczane (taką normę określa się jako bezwzględnie obowiązującą lub ius cogens):
   1. jeżeli wykonawcą jest przedsiębiorca a zamawiającym osoba fizyczna i gdy przedmiotem wykonania musi być rzecz ruchoma, wówczas do umowy stosuje się przepisy o sprzedaży konsumenckiej, np.:
      1. generalnie nie jest możliwe wyłączenie lub ograniczenie odpowiedzialności wykonawcy z tytułu rękojmi,
      2. wykonawca musi udzielić zamawiającemu wszelkich wyczerpujących informacji na temat zamówionego dzieła oraz spełniać wszystkie wymogi postawione przed nim w ustawie o szczególnych warunkach sprzedaży konsumenckiej oraz ustawie o zmianie Kodeksu cywilnego.
   2. jeżeli wykonawca opóźnia się z rozpoczęciem lub wykończeniem dzieła tak dalece, że nie jest możliwe jego ukończenie w terminie, wówczas zamawiający może ze skutkiem natychmiastowym rozwiązać umowę;
   3. jeżeli dzieło zostało wykonane wadliwie, zamawiający może zażądać jego naprawienia w określonym terminie. Gdy dzieło nie zostanie naprawione, zamawiający może powierzyć jego dokończenie innej osobie;
   4. jeżeli do wykonania dzieła potrzebna jest współpraca zamawiającego (np. musi on udostępnić dane do sporządzenia analizy), wówczas wykonawca może wyznaczyć zamawiającemu ostateczny termin, po którego bezskutecznym upływie, może on odstąpić od umowy lub powierzyć dalsze jego wykonywanie innej osobie;
3. Wykonawca otrzymuje wynagrodzenie z dołu - tj. po odebraniu dzieła przez zamawiającego;
4. Dzieło może być oddawane częściami - wówczas wykonawca ma prawo do odbioru wynagrodzenia za każdą część po jej oddaniu;
5. Materiały potrzebne do wykonania dzieła (na przykład drewno niezbędne do wykonania rzeźby) mogą być zakupione przez wykonawcę lub powierzone mu przez zamawiającego;
6. Sposoby ustalania wynagrodzenia za wykonanie dzieła:
   • kosztorysowo - strony w umowie zawierają zestawienie planowanych prac i koszty ich wykonania. Zestawienie może być sporządzone przez:
     • zamawiającego: wówczas gdy zajdzie konieczność dokonania dodatkowych prac, wykonawca może zażądać podwyższenia wynagrodzenia
     • wykonawcę: wówczas gdy zajdzie konieczność dokonania dodatkowych prac, może on żądać podwyższenia wynagrodzenia, jedynie w przypadku gdy nie mógł przewidzieć konieczności ich wykonania.
   • ryczałtowo - strony umawiają się na określoną kwotę. Wówczas wykonujący nie może żądać podwyższenia kosztów, nawet gdy zaszła konieczność przeprowadzenia dodatkowych prac, a ten nie był wstanie ich przewidzieć (chyba, że koszty dodatkowych prac groziłyby wykonawcy rażącą stratą).

Przykładowe typy prac

Ze względu na swą specyfikę, spośród dostępnych rodzajów umów, umowa zlecenia nadaje się najlepiej do uregulowania wykonania pracy w postaci na przykład:

• sporządzenia wyceny,
• sporządzenia planów architektonicznych,
• opracowania logotypu firmy,
• wykonania dzieła sztuki.

Porównanie umowy zlecenia, umowy o dzieło i umowy o pracę