Hedging jest to strategia polegająca na zabezpieczaniu się przed zmianą ceny instrumentu bazowego, na przykład:
- ceny dobra,
- kursu waluty,
- stopy procentowej.
Z reguły transakcje hedgingowe polegają na kupnie odpowiednich instrumentów finansowych. Jest to technika bardzo popularna ze względu na jej prostotę i taniość w porównaniu z innymi rozwiązaniami. De facto jednak, każda transakcja minimalizująca ekspozycję przedsiębiorstwa na ryzyko zmiany ceny, jest transakcją hedgingową.
Przykłady hedgingu
Hedging naturalny
Hedging naturalny polega na takim zestawianiu ze sobą aktywów i pasywów, lub wpływów i wypływów finansowych, lub kosztów i przychodów, aby ewentualne zmiany cen miały jak najmniejszy wpływ na wynik osiągany przez przedsiębiorstwo.
W sytuacji, gdy przedsiębiorstwo rozszerza swoją działalność na rynki funkcjonujące w innej walucie niż jego waluta lokalna, ponosi ryzyko, że zmiana kursu walutowego w przyszłości spowoduje, że sprzedaż produktów w danym kraju stanie się nieopłacalna, ponieważ przychody ze sprzedaży nie zapewnią pokrycia kosztów poniesionych w kraju macierzystym na produkcję dobra. Aby zlikwidować to ryzyko, spółka może otworzyć fabrykę w danym obcym kraju i produkować przy pomocy komponentów nabytych za tą samą walutę, za którą nastąpi sprzedaż. W ten sposób możliwe będzie utrzymanie marży pomimo zmian kursu danej waluty obcej. Powyższy przykład jest przykładem hedgingu ryzyka kursowego związanego z przychodami ze sprzedaży w walucie obcej.
Aby otworzyć fabrykę w kraju, którego waluta jest obca w stosunku do waluty lokalnej danego przedsiębiorstwa, musi ono dokonać znaczącej inwestycji w tym kraju (zbudować fabrykę lub kupić już istniejącą). Inwestycja ta zostanie dokonana w walucie obcej. Jeżeli wartość waluty obcej zacznie się obniżać, z punku widzenia przedsiębiorstwa wartość fabryki również zacznie spadać (gdyby miało ją ono sprzedać i za uzyskane środki kupić walutę swoją uzyskałoby jej znacznie mniej niż początkowo wydało). Powoduje to, że w sprawozdaniu finansowym przedsiębiorstwa wartość środków trwałych zaczyna się obniżać i spółka ponosi stratę. Aby zniwelować ten efekt spółka może zaciągnąć kredyt na zakup fabryki w walucie kraju, w którym tą fabrykę otwiera. W takiej sytuacji, gdy waluta ta się osłabi, spadnie wartość fabryki wyrażona w walucie lokalnej przedsiębiorstwa, ale spadnie równocześnie wartość zobowiązania z tytułu zaciągniętego kredytu, co zniweluje stratę z tytułu spadku wartości fabryki.
Hedging przy pomocy sprzedaży krótkiej – zabezpieczenie przed spadkiem ceny
Załóżmy, że przedsiębiorstwo zakupiło znaczną ilość akcji innego przedsiębiorstwa notowanego na rynku kapitałowym. Dzięki uzyskaniu nad nim kontroli uzyskało dostęp do nowych źródeł dostaw oraz nowych rynków zbytu, co zaowocowało znacznym wzrostem sprzedaży z jednoczesnym obniżeniem kosztów.
Przedsiębiorstwo to obawia się jednak, że z powodu rozpoczynającej się bessy na rynku kapitałowym cena zakupionych przez nie akcji znacząco spadnie, co spowoduje, że zanotuje ono dużą stratę na transakcji ich zakupu.
Aby zabezpieczyć się przed spadkiem ceny przedsiębiorstwo dokonuje tzw. „krótkiej sprzedaży” akcji, czyli pożycza akcje w ilości równej ilości akcji posiadanych i dokonuje ich sprzedaży z zamiarem przyszłego odkupienia. Jeżeli cena akcji rzeczywiście spadnie, przedsiębiorstwo wprawdzie zanotuje stratę na posiadanych akcjach, natomiast osiągnie zysk, gdy po niższej cenie odkupi sprzedane akcje i odda właścicielowi. Zysk ten natomiast zniweluje stratę uzyskaną na utrzymywanych akcjach.
Przykład zastosowania hedgingu przy pomocy pozycji długiej – zabezpieczenie przed wzrostem ceny
Metoda ta rzadziej jest stosowana wobec akcji, a częściej wobec np. walut obcych. Zasada działania jest jednak taka sama. Załóżmy, że przedsiębiorstwo obawia się wzrostu ceny waluty obcej, ponieważ będzie musiało dokonać w przyszłości dużej płatności w tej walucie.
Najprostszą metodą zabezpieczenia się przed zmianą ceny byłoby kupienie waluty od razu. W ten sposób spółka nie ponosiłaby ryzyka tego, że kurs waluty wzrośnie, gdyż nie musiałaby jej już kupować. To jednak spowodowałoby uwięzienie dużych środków finansowych, które mogą być wykorzystywane w codziennej działalności. Aby zabezpieczyć się przed wzrostem ceny waluty przedsiębiorstwo zaciąga kredyt w walucie lokalnej, za który kupuje odpowiednią ilość waluty obcej. W dniu, w którym następuje płatność w walucie obcej, przedsiębiorstwo spłaca zaciągnięty kredyt.
W ten sposób przedsiębiorstwo nie blokuje swoich środków finansowych, a zarazem zapewnia sobie niezmienialność ceny zakupu waluty (czyli zabezpiecza się przed zmianą jej ceny).
Hedging przy pomocy instrumentów finansowych
Opisane powyżej transakcje są modelowymi przykładami długiej i krótkiej transakcji hedgingowej. Tego typu transakcje są jednak trudne w przeprowadzeniu oraz stosunkowo drogie. Współczesne rynki finansowe wypracowały wiele różnorodnych instrumentów finansowych, przy pomocy których można osiągnąć identyczny efekt przy znacznie niższych kosztach. Najpowszechniej stosowane to:
- Kontrakty terminowe forward i futures
- Opcje
- Swapy
Transakcje hedgingowe to „miecz obosieczny”
Istotnym jest fakt, iż większość transakcji hedgingowych ma działanie dwustronne: z jednej strony zabezpieczają one podmiot przed niekorzystną zmianą ceny danego instrumentu, z drugiej jednak niwelują potencjalne zyski w przypadku pozytywnej zmiany ceny.